Spontane beslissingen in mijn leven zijn altijd de beste geweest

Interview en tekst: Annie Oude Avenhuis - 7 mei 2018 

‘Alles wordt geboren vanuit stilte.’ De Italiaanse Tiziana Pintus studeert viool in Italië en in Nederland.  Al heel jong weet ze: ‘als ik viool wil spelen moet ik weg uit Sardinië.’ Ze gaat naar Nederland en studeert aan het conservatorium in Utrecht. Tijdens haar loopbaan speelt ze kamermuziek en ontwikkelt een Festival rond Gubaidulina. Ze wint diverse concoursen. Ze is performance coach en traint musici. Wat betekent het Requiem van Mozart voor haar? 

Muziek als ritueel
‘De familie in Sardinië was vaak samen, op het platteland met olijfbomen.  We waren altijd aan het zingen en dansen met accordeon en gitaar, in allerlei  situaties. Het was een soort geïmproviseerde meerstem-migheid.’ Haar moeder zingt; haar vader speelt trombone en tuba als professional. Het lievelingsspel van Tiziana is om op het podium te zingen. Ze gebruikt het handvat van het springtouw als microfoon. Ze staat in de kamer: ‘Ik deed zelf het applaus, zong een liedje, boog en deed opnieuw het applaus.’ Als ze zeven is  gaat ze naar het conservatorium in Sassari. Ze krijgt lessen in zang, blokfluit, piano en theorie. Daarna begint ze met viool (10). Ze realiseert zich al heel jong: ‘als ik viool wil spelen moet ik weg uit Sardinië.’

Loopbaan
Waar gaat ze naar toe? Tiziana gaat naar Milaan om te studeren aan het conservatorium. In Italië bestaat geen beurs, zodat ze altijd moet werken naast haar studie. Ze krijgt les van Felice Cusano, die bekend staat om zijn mooie klank. ‘Hij heeft mij geholpen om die  natuurlijke klank in mijzelf te zoeken.’ In 1987 haalt ze haar diploma. Philippe Hirshhorn komt op haar pad en vraagt haar om auditie te doen aan het conservatorium in Utrecht. Pintus: ‘Nu moet ik naar Nederland komen.’ Dat doet ze en om haar studie te betalen werkt ze bij het Gelders Orkest en het Balletorkest. Hirshhorn inspireert haar nieuwsgierig te zijn, naar binnen te kijken om haar authentieke stem te laten klinken.

Coach en Festival 2006
Tiziana Pintus: ‘In februari 1991 ben ik op het ijs gevallen, toen ik probeerde te schaatsen. Ik heb twee jaar niet kunnen spelen.’ Ze doet examen en overweegt te stoppen. Tijdens een masterclass van Yehudi Menuhin raakt ze zo geïnspireerd, dat ze verder gaat met de studie. Ondanks haar revalidatie van twee jaar vindt hij haar ‘jolly good’. Vanaf 1993 is ze remplacant bij het KCO, ze speelt veel kamermuziek en organiseert een Festival rond de 75ste verjaardag van Sofia Gubaidulina in het Muziekgebouw aan het IJ. Inmiddels is ze professioneel coach, zowel privé als op conservatoria. Net zoals in topsport leert ze musici om zich mentaal voor te bereiden op een topprestatie. Op dit moment -2018- neemt ze een sabbatical als uitvoerend musicus. Ze blijft studeren en coachen: ‘Alles wordt geboren vanuit rust en stilte, alleen dan kun je luisteren naar de creativiteit en artistieke ruimte van binnenuit.’

Splendor
‘Bij Splendor ervaar ik inspirerende collega’s en een bijzondere band met het publiek. De luisteraars maken actief deel uit van het concert, waarbij de kunst van het luisteren centraal staat.’ Vroeger werd muziek als ritueel gebruikt; tegenwoordig is het veel meer een cognitief proces geworden. Hoe kun je verschillende zintuigen combineren bij het ervaren van muziek, vraagt ze zich af? 

Mozart Requiem
'Ik ben aan het repeteren in een orkest. In de pauze lees ik een bericht van mijn broer dat mijn moeder in het ziekenhuis ligt. Het is ernstig, dus ik ben direct naar Sardinië gegaan. Ik heb haar gezien. Een paar uur later is ze overleden. Een maand later ben ik weer  concertmeester bij hetzelfde orkest. Toevallig of niet: wij spelen het Requiem van Mozart. Dat is heel emotioneel voor mij. Natuurlijk denk ik aan mijn moeder. Thuis draai ik de muziek elke dag. Ik voel me heel kwetsbaar: deze muziek gaat rechtstreeks naar je hart. Het spelen van het Requiem na het verlies van mijn moeder was een aangrijpende ervaring. Twee schijnbaar tegengestelde emoties kunnen samen bestaan: “grief and bliss” (smart en zegening). Zulke diepe emoties heb ik nog nooit ervaren: open, wijd, en rijk. Ze komen op een speciale manier samen in mijn leven. Ik besef dat dit de ultieme gift is van mijn moeder.’