LOADING


Componist & pianist bij de muzikale ontdekplek in Amsterdam

Improvisatie is openstaan voor wat op je af komt

Interview en tekst: Annie Oude Avenhuis - 9 juli 2017

Martin Fondse is pianist, componist, arrangeur en docent. Hij combineert geïmproviseerde jazz en modern klassieke muziek. ‘Improvisatie is componeren in de tijd: je kunt niets ongedaan maken.’ Hij studeerde piano in Rotterdam en Arnhem en compositie in Keulen. Hij  geeft gastlessen en masterclasses. In 2017 krijgt hij de Boy Edgar Prijs, de belangrijkste jazzprijs in Nederland. Waar haalt hij zijn inspiratie voor een cactus vandaan?

Liedjes in majeur en mineur
Zijn opa was organist in de kerk in Bruinisse. Als hij psalmen speelde, dan verzon hij de akkoorden  er zélf bij. Dat deed Martin ook:  hij speelde de melodie van de psalmen na en maakte zélf liedjes. ‘Als kind ontdekte ik een nieuwe klank: alle liedjes kun je in majeur of mineur spelen; dan krijg je een totaal andere klank: vrolijk en droevig. Voor mij was dat een fundamentele ontdekking; met hele kleine veranderingen kon ik grote verschillen maken.’ Op feestjes begeleidde hij liedjes op de piano voor zijn ouders. Zijn ouders werkten beide in het onderwijs en zongen in het kerkkoor. Zijn broer is ook musicus.

Creatie van iets persoonlijks
‘Voor mij was Bob Brookmeyer, jazz trombonist, een heel inspirerende docent. Hij was altijd bezig met iets, waar jij als student mee bezig was.  Hij was zeer kritisch, maar deelde ook zijn stukken met ons. Een mooie uitspraak van hem: “alles is in de geschiedenis al gedaan, maar niet door jou.” Zo probeer ik het als docent ook te doen. Studenten krijgen de opdracht om zo lang mogelijk speels te blijven en zichzelf niet te veroordelen. ‘Ik doe een aantal oefeningen om de schaamte weg te nemen om iets te laten horen.’ 

Compositie voor bijzondere samenwerking
Improviseren met grote groepen daagt hem uit: ‘ik hou van horizontale groepen met saamhorigheid en vertrouwen. Als dirigent ben ik onderdeel van de groep en improviseer mee met de musici. Compositie en improvisatie vloeien in elkaar over.’ Als Martin Fondse een compositie”Four seasons in one day” schrijft voor de Haagse Muziek drie-daagse, is er een internationaal gezelschap van wereldsterren aanwezig. Ze verstaan elkaar nauwelijks, maar muziek kent geen taalbarrière. De 82-jarige Doudou N’diaye Rose is met zijn uitstraling en charisma een verbindende kracht: iedere musicus levert het allerbeste. Ook het publiek is super geconcentreerd en dat speelt een rol van belang. ‘Het was een magische ervaring.’

Splendor
De diversiteit van mensen en muziekstijlen en muziekinstrumenten zijn uniek. Fondse: ‘de kracht van de groep is zoveel meer dan de 50 individuele musici, maar ook de leden vormen een onderdeel van deze groep. De groep als levend organisme levert af en toe fricties op en dat hoort er bij.’ Hij roemt de vrijheid om bij Splendor de dingen op je eigen manier te doen.

Cactus suite van 9 delen
‘In 2002 kreeg ik een compositie opdracht van het North Sea Jazz Festival. Als componist haal ik mijn inspiratie uit hele verschillende gebeurtenissen. Dat kan filosofie zijn of een natuurgebied dat me inspireert. Al heel vroeg wilden ze een PR foto. Dat lukte niet zo goed en om mij in verwarring te brengen gaf de fotograaf mij een cactus. Dat werden de mooiste foto’s. Die stuurde ik op. Dus moest ik in mijn compositie “iets” met een cactus. Ik ben mij gaan verdiepen in de wereld van vetplanten en cactussen. Ik ontdekte dat het uiterlijk van de cactus sterk overeen kwam met de namen van de cactussen. Tijdens het schrijven van het 9e deel “Wall Pepper” , een heel vrij en energiek stuk, was het heel warm. Ik had een huisje gehuurd in Heemskerk en besloot eerst naar de zee te gaan. Ik ga nooit dezelfde weg terug: dat geeft mij namelijk het gevoel dat ik de hele tijd op de heenweg ben. Maar ik verdwaal. In de verte zag ik de kerktoren van Heemskerk, dus ik fietste wel in de goede richting. Eén keer keek ik op een straatbordje, omdat ik de weg kwijt was. En wat stond daar op: “Muurpeper!” Toevallig, omdat ik de weg kwijt was. En ik wist dat ik op de goede weg was met mijn compositie’